متغیر جنسیت در تحقیقات زبان شناسی

مقوله ی متغیر جنسیت در تحقیقات زبان شناسی

متغیر جنسیت در تحقیقات زبان شناسی و آموزش ترجمه انگلیسی : در گذشته، بسیاری از زبان شناسان، علی رغم تعهدی که داشتند چندان به موضوع جنسیت توجه نداشته اند. شاید به این علت که خود را در معرض ایده ها و نظرات عامه پسند در مورد متغیر جنسیت می یافته اند. کوتس (۲۰۰۴) مروری جامع بر پاره ای از موضوعات بنیادی داشته است. چامبرز و ترادگیل (۱۹۹۸) نیز در ارتباط با روش های سنتی و گویش شناسی شهری مطالبی را عرضه کرده اند.

مطالعات صوری

نخستین مطالعاتی که در مورد تفاوت های جنسیتی به عمل آمده بیشتر جنبه صوری داشته و بر روش ها و راهکارهای کمی، به ویژه واحدهای کوچکتر زبان (اصوات و واژه ها) و تعداد زیادی از آزمون شونده ها در موقعیت های نسبتا محدود تاکید داشته اند. امروزه مطالعات صوری از اهمیت کمتری برخوردار هستند و بیشتر بر تعامل بین گویشوران زن و مرد تاکید می شود.

پروژه متغیر جنسیت در تحقیقات زبان شناسی

۱) به تحقیقات عمده ای که تا کنون انجام یافته مراجعه کنید و نوع پرسشنامه ها و مطالب مرتبط با مطالعات مربوط به زنان را مورد بررسی قرار دهید. مجله علمی Survey of English Dialects محل مناسبی برای آگاهی از این تحقیقات است.

۲) در صورت امکان، با محققانی (در ایران و خارج از ایران) که در زمینه ی زبان و متغیر جنسیت مطالعاتی را به انجام رسانده اند در تماس باشید و از آنها در ارتباط با انگیزه شان برای انجام این قبیل تحقیقات پرسش کنید.

۳) بر تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته مروری عبمی و محققانه انجام دهید، نقاط قوت و ضعف آنها را برشمارید و در رفع کاستی ها و بهبود روش ها ارایه نظر نمائید.

۴) مجلات و روزنامه هایی را که ویژه ی بانوان انتشار می یابند ردیابی نمایید و نحوه ی ارتباطات زبانی آنها را با بانوان از یکسو و با آقایان از سوی دیگر با هم مقایسه کنید.

گرایش های موجود نسبت به زنان و مردان

تحقیقاتت و مطالعات نگرشی متغیر جنسیت – مدار کمتر به باورهای زبان شناختی عامیانه یا به عبارتی درک اجتماعی، گرایش ها و کلیشه های عامه پسند؛ توجه داشته اند که بیشتر بر واقعیت ها پایه گذاری شده اند. اگر گرایش ها و کلیشه ها بر حقیقت استوار نباشند، پس چگونه خود را بروز داده و جلوه گر می سازند؟ آیا این گرایش ها در فراگیری زبان و کاربرد آن در مردان و زنان اثرگذارند؟ اثر کوتس (۲۰۰۴) می تواند نقطه ی آغازی مناسب برای تحقیق شما در ارتباط با گرایش های موجود از این دست در جوامع غربی باشد. نییدزیلسکی و پرستون زبان و متغیر جنسیت را از دیدگاه زبان شناسی عامیانه مورد بررسی قرار می دهند.

تفاوت های جنسیتی بین لهجه و لحن

بالاو (۱۹۶۶) و تردگیل (۱۹۷۴) به شناسایی گروه هایی از زنان پرداخته و این چنین ادعا کردند که زنان در به وجود آمدن تغییرات زبانی و به ویژه تغییر لحن نقش موثری داشته اند و نیز به این مهم پرداخته اند که چگونه و چرا این تغییرات صورت می پذیرد. چشایر (۱۹۷۸) صورت های فعلی غیر معیار را در دو مرد و یک زن مورد بررسی قرار داد و به تحقیق در این باب پرداخت که دخترها و پسرها چگونه نقش اجتماعی خود را با به کار بردند لحن های مناسب نشان می دهند. این تحقیق بیشتر به تفاوت های جنسیتی توجه داشت.

پروژه تفاوت های جنسیتی بین لهجه و لحن

۱) با بهره گیری از یکی از رویکردهای بکار رفته، یکی از لهجه های ایرانی را مورد مطالعه قرار دهید و تفاوت کاربرد آنان را در میان زنان و مردان با هم مقایسه کنید. به شرح این موضوع نیز بپردازید که با چه مشکلاتی روبرو بوده ای.

۲) بیشتر پژوهش هایی که در زمینه ی تفاوت گویشی بین زنان و مردان در جهان غرب و نیز احتمالا در ایران صورت پذیرفته اند به زمان های دور برمی گردند. این تفاوت ها به زمان های گذشته مربوط می شوند در حالی که تغییرات عصر حاضر دگرگونی های دیگری را نیز موجب شده اند. نمونه ای از پژوهش های پیشین را تکرار کنید و عوامل جدید ارتباطی عصر حاضر را همچون تغییرات در شیوه ی زندگی، فرهیختگی، کار و نظایر آن مد نظر داشته باشید.

۳) به نظر نمی رسد که در ایران در ارتباط با تفاوت لهجه و لحن در میان زنان و مردان پژوهش های زیادی انجام یافته باشد. شایسته است که دانشجویان زبان شناسی به این مهم بپردازند و پژوهش های بیشتری را انجام دهند.

۴) در برخی از لهجه های زبان فارسی به مواردی برمیخوریم که به کارگیری پاره ای از واژه ها و اصطلاحات وجه ممیزه زبان مردان و زنان است. در این زمینه پژوهش های زیادی را شاهد نبوده ایم. شایسته است که تحقیقاتی صورت پذیرد.

تفاوت در تعامل کلامی و سبک کاربرد زبانی

پژوهش هایی که در این ارتباط صورت پذیرفته عمدتا بر توانش کاربردی یا به عبارتی بر ویژگی های مرتبط به کاربرد مناسب زبان تاکید داشته اند(کوتس ۸۵:۲۰۰۴). سوال عمده ای که مطرح بوده است این است که آیا زنان و مردان از گونه های متفاوت توانش کاربردی برخوردار هستند یا نه به شکلی که ممیزه ی زنانه و یا مردانه بودن گفتار آنها باشد. ویلیام لاباو تعدادی از ویژگی های بانوان را فهرست کرده است. کورتس و کامرون (۱۹۸۹)، کرامارای (۱۹۸۱)، مالتس و بورکر (۱۹۸۲/۱۹۹۸) و تورن و هنلی (۱۹۷۵) نیز پژوهش هایی از این دست ارایه داده اند.

پاره ای از این ویژگی ها عبارتند از:

• نوبت گیری
• گزینش موضوع و نحوه ی کنترل
• ارایه ی پاسخ های کوتاه
• همپوشی کلامی
• قطع کلام
• شروع و ختم کلام

تواضع و ادب و عناصر زبانی همچون “لطفا”، “اجازه هست؟” و غیره می توانند به عنوان عوامل تفاوت گذار و ممیز مطرح گردند. هولمز (۱۹۹۵) طفره روی ها (تانی در کلام) و دنباله های پرسشی را نیز از عوامل ویژگی های ادب به حساب وی آورد. همه ی این عوامل موید آن هستند که زنان در مقایسه با مردان از احتیاط کلامی بیشتری برخوردارند و در به کار بردن ابزار کلامی ادب بر مردان پیشی دارند. در جهان غرب، وراجی و پرحرفی را به زنان نسبت می دهند. با وجود این پژوهش هایی که رد غرب صورت گرفته این باور عام را مورد تایید قرار نمی دهند. کوتس (۲۰۰۴) و اسپنسر (۱۹۹۸) در کتاب خود به پاره از این پژوهش ها اشاره می کند.

کوتس و کامرون (۱۹۹۸)  و جانسون و مینهف (۱۹۹۶) به مقوله ی اراجیف پردازی (حرف های خاله زنکی) در میان زنان ومردان توجه داشته اند. تالبوت (۲۰۰۳) آنرا ویژگی ممیز می داند. واژه های رکیک و دژواژه ها از دیگر موضوعاتی است که مورد توجه لیکاف قرار گرفته است. پژوهش ها و مشاهدات نشان می دهند که زنان و مردان در جمع های گروهی مربوط به جنس خود نسبت به جلساتی که هم زنان حضور دارند و هم مردان بیشتر از دژواژه ها و واژه های مستهجن استفاده می کنند. با وجود این پژوهش ها موید این نظر نیستند که مردان از زنان بیشتر از این واژه ها استفاده می کنند.

توجیه تفاوت در کلام زنان و مردان

در دهه ی ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، توجه زبان شناسان به ویژه جامعه شناسان زبان به جایگاه زنان در جامعه معطوف گردید. ترادگیل (۱۹۷۲) بر این نظر بود که زنان در مقایسه با مردان از واژه های متعالی تری استفاده می کنند که این خود نتیجه ی سبک و سیاق زندگی اجتماعی آنهاست. زنان کمتر از مشاغل خود سخن میان می آورند و بیشتر از سبک متعارف زبانی استفاده می کنند. لیکف (۱۹۷۵) بر این باور بود که نابرابری های زنان در مقابل مردان از قدرت تحکم کلامی آنها کاسته است. توجیهی که وی ارایه می دهد نوعی توجیه قدرت است.

پاره ای از زنان در مقابل این نظر عکس العمل نشان دادند و سعی کردند که محاوره های خود بر جنبه های مردانه ی کلام بیفزایند و یا به عبارتی مردوارانه تر سخن بگویند. اوبار و آتکین (۱۹۸۰/۱۹۹۸) سعی کردند با گردآوری داده هایی از مراحل دادگاهی با نظریه ی لیکف به مخالفت برخیزند و نشان دهند که تفاوت زبانی زنان به دلیل جنسیت آنها نیست بلکه ضعف قدرت عامل عمده است.

زبان و جنسیت در مراحل فراگیری زبان مادری

پژوهش هایی که در این زمینه به عمل آمده عمدتا متوجه سرعت فراگیری واژگان، ساختار و آواشناسی بوده است. در آثار نخستین بیشتر به این مساله توجه شده بود که دختران با سرعت بیشتری زبان مادری خود را فرامی گیرند. دلیل این امر را بلوغ زودرس دختران می دانستند. با وجود این، پژوهش هایی که بعدا انجام گرفت این نظریه را به زیر سوال برد و اصولا والا بودن آن را مورد تردید قرار داد. رومین (۱۹۸۴) معتقد است که دختران به مراتب بیشتر از پسران فرا میگیرند که سبک کلامی خود را نظام بخشند. پژوهش های دیگری نیز در برابر بودن آنها در امر یادگیری تاکید دارند.

پروژه

۱)یک خواهر و برادر دوقلو را زیر نظر بگیرید. پژوهشی طولانی را روی انها انجام دهید و مراحل رشد زبان آنها را مورد مطالعه قرار دهید. از مزایای این تحقیق این است که شرایط اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی در مورد آنها یکسان است. به ویژه توجه خود را به این امر معطوف دارید که در چه زمان تفاوت های کلامی مردانه و زنانه در آنها ظاهر می شود. آیا پدران و مادران در پیدایش این نقش ها تاثیرگذار هستند؟ آیا مدل هایی که در تلویزیون نشان می دهند بر پسر و دختر تاثیرات متفاوتی باقی می گذارد؟

۲) آزمون شنونده های خود را از میان پسزان و دختران در سنین مختلف و از اقشار متفاوت انتخاب کنبد. از آنها بخواهید که پس از تماشای یک ویدیو داستان را برای شما تعریف کنند. تفاوت های کلامی پسران و دختران را با دقت مورد بررسی قرار داده و گزارشی از آن ارایه نمایید.

زبان، متغیر جنسیت و آموزش

آیا تفاوتی که درنوشتار و گفتار پسران و دختران مشاهده می شود حاصل رفتارهای زبانی متفاوتی است که معلمان از خود نشان می دهند؟ آیا رفتار متفاوت معلمان از آن جهت است که پسران و دختران رفتارهای زبانی متفاوتی را بروز می دهند؟ آیا دختران در کلاس آداب اجتماعی را بهتر و بیشتر از پسران رعایت می کنند؟

پروژه

۱) انواع گوناگون متون (داستانی و غیر داستانی) را که برای دختران و پسران به کار می روند مورد بررسی قرار دهید. آیا مواردی را در هر کدام می توان یافت که ویژه ی یک جنسیت است؟ آیا نوع واژگان و ساختارهای دستوری در هر کدام متفاوت است؟

۲) نوشته هایی از پسران را در اختیار دختران قرار دهید تا در مورد مناسب بودن و یا نامناسب بودن واژه ها و ساختارها اظهار نظر کنند. همین کار را در مورد نوشته های دختران انجام دهید. آیا قضاوت ها یکسان هستند؟ نوشته های دختران را در اختیار دختران و نوشته های پسران را در اختیار پسران قرار دهید و همین آزمون را تکرار کنید. آیا تفاوتی در قضاوت ها می یابید؟ علل تفاوت ها در چیست؟