اصالت متن در پژوهش زبان شناسی

اصالت متن در پژوهش زبان شناسی

شیوه های گوناگونی برای تایید اصالت متن در آموزش ترجمه زبان انگلیسی پژوهش زبان شناسی و صحت یک اثر نوشتاری پیشنهاد شده و به کار رفته اند. در عصر حاضر از رایانه برای انجام این مهم استفاده می شود. برای مثال، به بررسی این موضوع می پردازند که آیا یک متن اصیل شکسپیر هست یا متنی است که به وی منسوب گردیده است. همین امر در تعیین صحت و سقم اسناد و مدارک حقوقی به کار گرفته می شود تا مشخص شود که آیا یک متن از اصالت برخوردار است یا خیر. زبان شناسی حقوقی به بررسی این مقوله ها می پردازد. برای آگاهی از پژوهش های مشابه که در این زمینه ها انجام شده است، به کریستال (۱۹۹۷)، فارینگدون و دیگران (۱۹۹۶)، چاسکی (۲۰۰۱)، بیکرز (۲۰۰۱) و اولسون (۲۰۰۴) مراجعه کنید.

پروژه اصالت متن در پژوهش زبان شناسی

۱) بریده هایی از مطالب روزنامه ها را به گویشوران نشان دهید و از آنها بخواهید نظر خود را در این مورد که نویسندگان آنها مرد بوده اند یا زن بیان دارند. سپس به بررسی این موضوع بپردازید که چه مشخصه هایی آن ها را به این قضاوت وا داشته است. نظر گویشوران هم می توانند مورد توجه و ملاک قرار گیرند.

متن گفتاری

در هر نوع پروزه ای که بر اساس متن های گفتاری صورت پذیرد، باید از شیوه ی آوانگاری استفاده شود و هرگونه ممیزه ی زبانی اعم از کلامی و غیر کلامی با دقت درج گردد.  همچنین باید با ویژگی های زبان گفتاری و عوامل موثر در آن همچون نوبت گیری، نشانه های انسجامی انتقال، شگردهای ثطع کلام، چینش موضوع ها و کوته پاسخ ها و جز آن آشنایی کامل داشت.

گفتگوهای نوشته و نانوشته

معمولا با گوش دادن به یک گفتار رادیویی در بدو امر به آسانی می توان تشخیص داد که آیا گوینده بالبداهه سخن می گوید و یا از روی نوشته ای می خواند. تقریبا می توان گفت که یک هنرپیشه به ندرت می تواند رفتار کلامی از پیش نوشته شده را به صورت طبیعی بیان دارد. دلایل چندی وجود دارد که به پاره ای از آنها اشاره می شود:

نحوه ی نگارش پیش نوشته:

بسیاری از ویژگی های زبان گفتاری در نوشتار حضور ندارند.

هدفی که نوشته دنبال می کند:

متن نوشته شده یا خوانندگی سر و کار دارد که در صحنه وجود ندارند و لازم است بسیاری از زمینه سازی ها فراهم گردد تا پیام ها وافی به مقصود باشند. در یک متن نوشته شده بیان بالبداهه وجود ندارد در حالی که لازمه ی بیان حضوری و همزمان به صورت گفتاری متضمن بسیاری از وقفه ها و مکث ها و نیز بداهه گویی هاست. در گفتارهای متکی به دست نوشته ها، گوینده پیشاپیش از پاسخ مخاطب خود و زمان ارائه آن آگاه است در حال یکه این اتفاق در مورد سخنان نانوشته مصداق ندارد.

رویارویی با سخنان گوینده:

رویارویی با سخنان گوینده در زمانی که به بیان مطالب می پردازد به صورت غیر مترقبه صورت می گیرد و پیش بینی ها به ندرت تحقق می یابد. در مواردی، کارگردانان متون نوشتاری را به دست هنرپیشه نمی دهند و دست وی را برای بداهه گویی باز می گذارند. آنچه نقش کارگردان را نشان می دهد طرح و شیوه ی تقدم و تاخر است. (نمایشنامه های شادروان ارحام صدر، هنرمند برجسته ی اصفهانی، مملو از این گونه بداهه گویی هاست و برای انجام پژوهش ها در این زمینه مناسب است.)

پروژه

۱) بریده هایی از مکالمات رادیویی و یا تلویزیونی از پیش آماده شده را برگزینید و آنها را با اصل متن های موجود در همان رابطه مقایسه کنید. آنها را با دقت بازنویسی کنید و سپس متن های آماده شده را با در نظر گرفتن نحوه ی نوبت گیری، نشانه های انسجامی کلام و نظایر آن، با هم مقایسه کنید.

ضبط ویدیویی فیلمنامه

۲) بخش هایی از یک فیلمنامه را برگزینید و از دوستان هنرمند و هنر پیشه ی خود بخواهید که آنها را اجرا کنند، یک بار با تبعیت از متن و بار دیگر به صورت بداهه گویی. در صورت امکان اجراهای آنها را ضبط ویدیویی کنید. سپس کلام آنها را به همراه رفتارهای غیر کلامی نگارش کنید و از گویشوران زبان بخواهید که میزان طبیعی بودن گفتار آنها را بسنجند. آنگاه به شناخت عوامل روان ساز و تشریح آنها مبادرت ورزید.

بداهه گویی های تصادفی

۳) بخشی از دیالوگ یک فیلم سینمایی و یا تلویزیونی را که به نظر طبیعی می نمایند برگزینید. موارد بداهه گویی های تصادفی و ا عمدی را شناسایی کنید و به تجزیه و تحلیل محتوایی آنها بپردازید. نمایشنامه های کمدی و شوهای تلویزیونی منابع خوبی برای کسب و فراهم آوردن اطلاعات هستند.

نوشتن بداهه گویی های کمدین ها

۴) در تئاترهای رو حوضی که به مناسب اعیاد و یا جشن های خانوادگی ترتیب داده می شود به کرات ناظر بداهه گویی های کمدین ها هستیم به ویزه زمانی که یکی حضار به نوعی تک پرانی کلامی دست می زند. در این موارد، کمدین از چارچوب طرح از پیش ساخته و آماده شده به بداهه گویی می پردازد. مشاهدات خود را به تحریر درآورید و به تجزیه و تحلیل آن بپردازید.

مصاحبه های رادیویی و تلویزیونی

مصاحبه های رادیویی و تلویزیونی عمدتا با سوالات از پیش ساخته همراه هستند ضمن اینکه ممکن است یکی از طرفین با توجه به رخداد غیرمترقبه بداهه گویی کند و به ناچار به قطع کلام طرف مقابل بپردازد. بررسی شرایطی که این قبیل عدول از فرایند را ایجاب می کند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

پروژه

۱) چند شخصیت سیاسی را که به کرات در تلویزیون و رادیو ظاهر می شوند در نظر بگیرید. مصاحبه های آن ها را که با مصاحبه های آنها را که با مصاحبه کنندگان متفاوت صورت گرفته ثبت و ضبط کنید. رفتارهای کلامی و غیر کلامی مصاحبه کنندگان را برای وادار ساختن مصاحبه شونده به دادن اطلاعات بیشتر مورد بررسی قرار دهید. آن گاه داده ها را با توجه به نشانه های کلامی و غیر کلامی مورد تجزیه و تحلیل و پیام کاوی قرار دهید.

۲) در مصاحبه های فرامرزی تصویری ، مصاحبه کننده ممکن است به صورت همزمان با چند نفر گفتگو کند. رفتارهای کلامی و غیر کلامی مصاحبه کننده را با توجه به موقعیت سیاسی، اجتماعی، سن و جنسیت با هم مقایسه کنید. استراتژی هایی که مصاحبه کننده در ارتباط با مصاحبه شنوندگان از خود بروز می دهد چه تفاوت هایی با هم دارند؟ واژگان و نوع ساختارهایی را که بین آنها رد و بدل می شود با دقت مورد بررسی قرار دهید.

۳) فیلم های مستند که در تلویزیون به نمایش گذاشته می شوند غالبا حاوی گفت و شنودهایی با اقشار مختلف مردم هستند. مصاحبه کننده با توجه به وضعیت اجتماعی فرد مصاحبه شونده و میزان اطلاعات علمی و اجتماعی او واژه ها و ساختارهایی را که به مناسبت اختیار می کند.

تفاوت بین این واژه ها و ساختارها بنا بر موارد چگونه اند؟

۴) از خلال مصاحبه های تلویزیونی در دسترس به مواردی که افراد سعی می کنند از ارائه ی اطلاعات سرباز زنند توجیه کنید. مصاحبه شوندگان از چه شیوه ای برای اجتناب از پاسخگویی استفاده می کنند و یا سعی می کنند اطلاعاتی که ارایه می دهند، نشان از بی اعتقادی آن ها به گفته های خودشان باشد؟

پیامک های الکترونیکی

اخیرا علاقه ی فراوانی بوجود آمده تا متن های الکترونیکی را که از طریق تلفن های همراه و ایمیل و اینترنت مبادله می شوند مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. با وجود این، به جز از ارسال پیام که تغییر کرده است شیوه ی نگارش و ایجاد ارتباط همانی است که تاکنون متداول بوده است. زبانی که در این شیوه ی ارتباطی به کار می رود ترکیبی از شیوه های جدید و قدیم.

ویژگی های ابزار ارتباطی جدید

برای مثال، اینکه این قبیل پیام ها نیز با سلام و احوالپرسی آغاز شده و به خداحافظی ختم می شوند، همه نشان دهنده ی همان شیوه ای است که در گذشته نیز مرسوم بوده است. با وجود این، استفاده از نشانه های عاطفی – احساسی که اخیرا در شبکه های اینترنتی باب شده اند از ویژگی های ابزار ارتباطی جدید هستند. اکنون زمان آن است که به پژوهش بپردازیم و نشان دهیم که تحولات و نوآوری های الکترونیکی تا چه حد توانسته اند در شیوه ی نگارش اثرگذار باشند.

پروژه

۱) پیامک ها را با توجه به نکات زیر مورد بررسی قرار دهید:

• در ارسال پیامک، نویسنده پیام خود را چگونه آغاز می کند و چگونه آنرا به پایان می برد؟ آیا با دوست عزیزم … شروع و یا بلافاصله با پیام آغاز می کند؟ چه تفاوتی با سنت نامه نگاری مرسوم دارد؟

• آیا از کوته جمله ها استفاده می شود و یا ساختارها به همان شیوه ی سنتی است؟ اگر از کوته جمله ها استفاده می شود، شیوه به کارگیری علائم اختصاری چگونه است؟ نویسنده از کجا و چگونه می داند که مخاطب هدف و منظور او را درک می کند؟

• آیا متن پیامک ها به زبان گفتاری بیشتر شبیه است یا به زبان نوشتاری؟ از کجا بدانیم؟ چه ممیزه های موید نظریه ی ماست؟

• نویسنده ی پیامک ها برای انتقال مقاصد و اهداف کاربردی / پراگماتیک خود از چه شیوه ای استفاده می کند؟ آیا عذرخواهی ها، دعوت ها و یا احساس همدردی ها به شیوه و سبک گفتاری ارائه می شوند و یا به سیاق نوشتاری؟

آیا پیامک ها نیز همانند نامه نگاری های متداول دارای مقدمه و موخره هستند؟

۲) موضوع و یا موضوعات خاصی را در نظر بگیرید. سپس نحوه ی بحث پیرامون آنها را زا یکسو در  رسانه ها و شبکه های ارتباطی و زا سوی دیگر در رسانه های متعارف پیگیری کنید. آنگاه بحث و جدل ها را با هم مقایسه کنید و وجوه اشتراک و افتراق آنها را باز شکافته و مورد بررسی قرار دهید. به نظر شما آیا نحوه ی انتقال پیام از طریق شبکه های ارتباطی شیوه ای متفاوت است و یا همان سیاق پیشین است؟ آیا تحولی که در نگارش پیامک ها شاهد آن هستیم نهایتا ما را به همان شیوه های پیشین سوق می دهد که تا کنون در کتب و مطبوعات مرسوم بوده اند؟

۳) زبان نگرش متون پیامک ها به سرعت در حال تغییر است و اثر خود را بر زبان نوشتاری مرسوم باقی خواهد گذاشت. تعداد قابل توجهی از پیامک ها را گردآوری کنید و از منظر ساختار، استفاده از واژگان، کوته نویسی، علائم اختصاری، رسمی بودن و یا زبان خودکار و نیز نحوه ی کوته نویسی مورد بررسی قرار دهید.

۴) به حاشیه نویس هایی که استادان بر نوشته های دانشجویان نوشته اند توجه کنید و به یادداشت برداری از آنها همت گمارید. آیا نوع تصحیح استادان تجویزی است یا توصیفی ؟ آیا با همه ی تصحیح های انجام یافته موافقید؟ دلایل له و علیه خود را شرح دهید. برای ملاحظه ی نمونه ای از این دست به ادواردز (۲۰۰۶) مراجعه کنید.